Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła, zapalna choroba autoimmunologiczna, która atakuje przede wszystkim stawy, ale może również wpływać na inne narządy i układy organizmu. W Polsce na RZS cierpi około 400 000 osób, głównie kobiety.
Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?
RZS to choroba, w której układ odpornościowy atakuje własne tkanki, głównie błonę maziową stawów. To prowadzi do stanu zapalnego, który powoduje ból, obrzęk, sztywność i ograniczenie ruchomości stawów. Z czasem, nieleczone RZS może prowadzić do uszkodzenia stawów i niepełnosprawności.
Przyczyny RZS
Dokładne przyczyny RZS nie są znane, ale uważa się, że istotną rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Do czynników ryzyka zalicza się:
- Predyspozycje genetyczne: Osoby z historią RZS w rodzinie są bardziej narażone na zachorowanie.
- Czynniki środowiskowe: Palenie tytoniu, infekcje bakteryjne i wirusowe, stres.
- Płeć: Kobiety chorują na RZS częściej niż mężczyźni.
- Wiek: RZS może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej diagnozuje się je u osób między 30. a 50. rokiem życia.
Objawy RZS
Objawy RZS są zróżnicowane i mogą się zmieniać w czasie. Najczęstsze objawy to:
- Ból i obrzęk stawów: Dotyczy najczęściej stawów dłoni, nadgarstków, stóp i kolan. Ból jest zwykle symetryczny, czyli występuje po obu stronach ciała.
- Sztywność stawów: Szczególnie nasilona rano i po okresie bezruchu.
- Ograniczenie ruchomości stawów: Utrudnia wykonywanie codziennych czynności.
- Zmęczenie: Przewlekłe zmęczenie, które nie ustępuje po odpoczynku.
- Gorączka: Niska gorączka może towarzyszyć zaostrzeniom choroby.
- Objawy pozastawowe: RZS może wpływać na inne narządy, takie jak oczy, płuca, serce czy skórę.
Diagnostyka i leczenie RZS
Rozpoznanie RZS opiera się na badaniu lekarskim, badaniach laboratoryjnych (np. OB, CRP, czynnik reumatoidalny) oraz badaniach obrazowych (RTG, USG, rezonans magnetyczny).
Leczenie RZS ma na celu:
- Zmniejszenie bólu i stanu zapalnego: Stosowane są leki przeciwbólowe, przeciwzapalne (NLPZ) oraz glikokortykosteroidy.
- Spowolnienie postępu choroby: Stosowane są leki modyfikujące przebieg choroby (LMPCh), takie jak metotreksat, leflunomid, sulfasalazyna czy leki biologiczne.
- Poprawę funkcjonowania stawów: Zalecana jest rehabilitacja ruchowa, fizjoterapia, terapia zajęciowa.
Życie z RZS
RZS to choroba przewlekła, która może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów. Jednak dzięki wczesnej diagnozie, odpowiedniemu leczeniu i wsparciu, wiele osób z RZS może prowadzić aktywne i satysfakcjonujące życie. Ważne jest, aby osoby z RZS były dobrze poinformowane o swojej chorobie, miały dostęp do specjalistycznej opieki medycznej oraz wsparcia psychologicznego.
Wsparcie dla pacjentów z RZS:
W Polsce istnieje wiele organizacji i stowarzyszeń wspierających osoby z RZS, takich jak Polskie Towarzystwo Reumatologiczne czy Stowarzyszenie Chorych na RZS. Organizacje te oferują informacje, porady, wsparcie psychologiczne oraz organizują spotkania i warsztaty dla pacjentów.